MEDENİYET AKADEMİSİ TANITIM DOSYASI
1-Neşriyat
2-Merkezler
3-Projeler
4-Teklifler
5-Yeni ilimlerin inşası
6-Kitabiyat (Külliyat)
1-NEŞRİYAT
*Fikirteknesi sitesi (www.fikirteknesi.com)
*Terkip ve İnşa dergisi (e-dergi)
*Karargah Anadolu dergisi (e-dergi)
*Fikir Kadro Hareket dergisi (e-dergi)
MEDENİYET AKADEMİSİ TANITIM DOSYASI yazısına devam et
ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR
Yazar ve fikir adamı Haki Demir’in “akıl” ve “insan” ile ilgili yayınlanan ve yayınlanmayan onlarca kitabı var. Kitaplar çok derin olduğu için pek anlayan çıkmıyor. Kitaplarla bir müddet boğuştuktan sonra anlamaya başladım ve gördüm ki, o kitaplardan birçok konu ve kitap çıkar. Yapılması gereken iş, insanların anlayabileceği hafiflikte bir dil ile yazmak…
Akıl ile ilgili birkaç yazı yazıp Haki beye gösterdim. Haki bey yazıları inceledikten sonra bana, “ne yapmak istediğimi” sordu. “Yardım ederseniz bu şekilde ve seviyede kitap hazırlamak istiyorum” dedim. “Güzel” dedi, “hemen başla”… Kitabın yazılma aşamalarında fikirlerini esirgemedi. Bazı yazıları düzeltti, değiştirdi, ekledi, çıkardı. Neredeyse editörlük yaptı. Kendisine sonsuz teşekkürü bir borç bilirim.
Zor bir işti benim için, çünkü ilk kitabımı yazıyordum. Yazı yazmak zor değil ama yazıları topladığınızda bir kitap etmiyor. Kitap başka bir olay… Planlamak ve plana uyarak yazmak gerekiyor ki ortaya kitap çıksın. Yoksa birbiriyle ilgisiz yazılar oluşuyor. Böyle kitap yazanlar da var tabii…
*
Akıl konusunda kitap yazmak çok ama çok zor. Çünkü akıl konusunda ülkemizde kitap yok. Yani literatürü oluşmuş değil. Haki beyin kitapları olmasa, akıl ile ilgili araştırma yapmak imkansız. Düşünebiliyor musunuz, ülkede akıl konusu ile ilgili literatür yok. Herkes akıllı olduğunu zannediyor hatta iddia ediyor ve başkalarını akılsızlıkla suçluyor ama aklın tarifini bile yapan bir adet “kaliteli” kitap bulmak mümkün olmuyor. Bu ülkenin ufku ne olabilir ki? AKIL İNŞASI-E-KİTAP-OSMAN GAZNELİ yazısına devam et
DUYGU DİLİ DÜŞÜNCE DİLİ
Temelde insanda iki dil vardır, duygu dili, düşünce dili… Diğer tüm diller, bu iki dilin türevleridir. Mesela sanat dillerinin hepsi, duygu dilinin lehçeleridir. Fikir, felsefe, bilim gibi diller ise düşünce dilinin lehçeleri…
Günlük hayatımızda düşünce dilinden daha çok ve daha yoğun şekilde duygu dilini kullanıyoruz. İlginçtir, bunun da farkında değiliz. Gülmek, ağlamak, sevinmek, üzülmek gibi tavır, eda ve mimiklerimiz de aslında duygu dilimizin malzemeleri yani “kelimeleridir”. Duygu dilini bu kadar yoğun kullanmamıza, bu kadar yoğun şekilde karşılaşmamıza rağmen, tüm eğitim sistemimiz düşünce dili üzerine kuruludur. Özellikle akıl inşası tamamlanana kadar geçen süre olan bebeklik, çocukluk ve delikanlılık çağları, zaten tabiatı gereği duygu diline mahkumdur. Akıl inşasını tamamlayıp da tam kapasite faaliyete başlayana kadar, duygu dilini çok yoğun kullanıyoruz. Akıl inşasından sonra da, duygu dili, günlük hayatta, düşünce dilinden daha fazla kullanılmaya devam ediyor.
Duygu dilini kullanma yoğunluğumuz bu kadar fazla olmasına rağmen, duygu dilini bilmiyoruz. Yoğun şekilde kullanıyoruz ama bilmeden kullanıyoruz. Çünkü duygu dilinin eğitim ve öğretimi yapılmıyor, lügati oluşturulmuyor, ölçüleri bilinmiyor. Kendimizi ifade etmek için düşünce dilinin iki-üç katı yoğunlukta duygu dilini kullanmamıza rağmen, hem bilmiyoruz hem de bilmek için çaba sarfetmiyoruz. Dolayısıyla duygu dilinde de kendimizi yanlış ifade ediyoruz, muhatabımızı yanlış anlıyoruz. DUYGU EĞİTİMİ-9-DUYGU DİLİ-3- yazısına devam et
DUYGU DİLİ NEDİR
Duygu dili nedir, nasıldır? Duygu dilinin en önemli özelliği, iki kişinin konuşmadan birbirini anlamasıdır. Duygu dilinin lügati (sözlüğü) yoktur, kelimelerden oluşmaz. Bu sebeple herkesin müşterek kullanabileceği bir duygu dili yoktur. Buna rağmen bazı duyguların ifade edilme kalıpları herkes tarafından bilinir ve kullanılır.
Duygu dilinin standardının olmamasının avantajları ve dezavantajları var. Dezavantajları, müşterek bir dil olmadığı için herkesin duygusal ilişki içinde bulunduğu insanlarla geliştirmek zorunda olması. Hazır bir duygu dili olmaması, lisan gibi öğrenip kullanılamaması dezavantajdır. Bu özelliği aynı zamanda avantajdır. Çünkü insanlar kendi duygu dillerini oluştururken, kendi duygu yoğunluklarına, duygu çeşitliliklerine, ilgi gösterdikleri insanların duygu dünyalarına göre bir duygu dili geliştiriyorlar. Duygu dili böyle geliştirilince, sahibine has özellikler taşıyor, sahibinin duygularını, duygululuğunu daha iyi ifade ediyor. Diğer taraftan bu durum başka bir dezavantajı da, insanların çoğunluğunun duygu dili geliştirecek kadar zihni gelişmişliğe sahip olmamasıdır. Maalesef duygu dili de olsa bir dil geliştirmek ciddi bir iştir ve donanımlı bir zihni evren ister. DUYGU EĞİTİMİ-8-DUYGU DİLİ-2- yazısına devam et
DUYGU DİLİNİ-GİRİŞ
Her şeyin bir dili var. Duygu da buna dahil… Üstelik duygunun dili en etkili dildir. Aklın dili, yalanın bol olduğu, anlaşılmasının zor olduğu bir dildir. Duygu dili ise, yalanı az olan veya yalan olduğunda anlaşılması kolay olan dildir. Aklın dili, bildiğimiz ve kullandığımız, adına lisan da dediğimiz dildir. Duygu dili ise, standardı olmayan, kelimesi bulunmayan, bazı konularda ortak davranış şekilleri geliştirilmiş olsa da bu davranış şekillerine mahkum olmayan bir dildir.
Duygu dilini, aralarında duygusal ilişki olan insanların kendilerine has, kendilerine ait şekilde oluşturmaları mümkündür. İki aşık insan aralarında bir duygu dili oluşturabileceği gibi, baba ile çocukları da aralarında kendilerine ait bir duygu oluşturabilmektedir. Bu büyük bir imkandır, herhangi iki kişi kendi arasında lisan oluşturamaz ama duygu dili oluşturabilir. Böylece yanlış anlamaları önlemek mümkün olur. DUYGU EĞİTİMİ-7-DUYGU DİLİ-1- yazısına devam et
DUYGU KONTROLÜ
Duygu kontrolü, duygu eğitimi konusu değil, duygu ve akıl eğitiminin neticesinde elde edilebilecek bir yetenektir. Bu sebeple önceki yazımızda (başlıkta) ifade ettiğimiz gibi “gelişmiş ve güçlenmiş akıl sahiplerinin yapabileceği iştir.
Duyguya cepheden direnmek imkansıza yakın zordur. Mümkün ve kolay olsa da yapılmamalıdır, zira cepheden direnerek durdurulsa bile bir yerlerde birikir ve ileride daha büyük patlamalara sebep olur. Biriken duyguların patlaması ise önünde durulması mümkün olmayan çapta gerçekleşiyor.
Aklın duyguya cepheden direnmeye çalışması, tüm gücünü kullanmayı göze alması demektir. Bu durumda akıl, duyguyu durdurmak için kendini, varlığını tehlikeye atıyor. Direnişi cepheden sürdürmek, varlık-yokluk mücadelesi manasına gelir. Eğer duyguyu durduramazsa, duygu kendini imha eder. Özellikle “büyük duygu patlamaları”, cepheden direnen aklı darmadağın eder. DUYGU EĞİTİMİ-6-DUYGU KONTROLÜ yazısına devam et
DUYGU AKIL ÇATIŞMASI
Duygu bir seldir, akıl ise baraj… Duygu hiçbir kurala bağlı olmaksızın akar, akar, akar. Akıl, duygu akışını durduramaz, kesemez. Aklın duyguya gücü de yetmez. Akıl üzerinde çalışmayanlar, aklın inşası, geliştirilmesi, güçlendirilmesi için çaba sarfetmeyenler, duygu karşısında ne yapacaklarını bilemezler. Aklın oluşumu kendi haline bırakılmışsa, duyguya gücünün yetmesi mümkün değildir.
Aklın duyguya gücü neden yetmez? Çünkü duygu, insandaki saf enerjidir, akıl da bu enerji ile çalışır. Hiçbir varlık, kendi enerjisini sağlayan kaynağa karşı mücadele edemez. Akıl, herhangi bir konu hakkında faaliyet göstermek için, o konuya öncelikle duygunun akması gerekir. Duygu o alana doğru akmalı ki, akıl ve diğer zihni unsurlar o konu ile ilgilensin. Duygunun akış mecrası üzerinde olmayan veya duygunun döküldüğü bir havzada bulunmayan bir konuda akıl, zoraki faaliyet gösterse de verimli olmaz. DUYGU EĞİTİMİ-5-DUYGU AKIL ÇATIŞMASI yazısına devam et
DUYGU ZEKA İTTİFAKI
Duygunun da zekanın da kuralı yoktur. Bu ikisi, herhangi bir kurala bağlı değillerdir ve bağlanamazlar. Her ikisi de hürriyete aşıktır. Sınırlara, bariyerlere, engellere çok öfkelenirler. Önlerine çıkacak her engele çarparlar, çarpmadan durmayı bilmezler. Çünkü bariyerlerin kendilerine engel olamayacağını zannederler. Bir bariyeri aşıp aşamayacaklarını, çarpmak suretiyle test ederler.
Duygu hedefini bilir fakat güzergahını bilmez. Hedefi, zevk almaktır. Zevk alacağını zannettiği her hedefe kilitlenir ve harekete geçer. Fakat o hedefe nasıl varacağını, hangi yolu ve güzergahı takip edeceğini bilmez. Aslında yolu ve güzergahı da dert etmez, doğrudan ulaşmak ve amacını gerçekleştirmek ister, ne ki, hayat buna müsaade etmez. Hayat birçok iş için dolambaçlı yolları şart kılar. Bu sebeple güzergah, metot gibi imkanlar gerekir. Duygu ise bunları bilmez ve umursamaz. Mesela bir kadından etkilenen erkeğin duyguları, kadından hangi yönden etkilendiyse onu hemen, orada gerçekleştirmek ister. İnsanın herhangi bir işi, ortalıkta yapmamasının sebebi duygu değil, akıl ve ahlaktır. Duygunun zamana tahammülü yoktur, mekan ise her nereyse orasıdır, başka mekan aramaz, metottan ise hiç hoşlanmaz. İnsanın iç dünyasında akıl ve ahlak, dış dünyada ise toplum baskısı olmasa, duygu, hangi hedefe yöneldiyse, o hedefi bulduğu yerde amacını gerçekleştirmek ister. DUYGU EĞİTİMİ-4-DUYGU ZEKA İTTİFAKI yazısına devam et
DUYGU EĞİTİMİ NEDİR
Duyguyu zapt altına almak ve istenildiği gibi yoğurmak mümkün müdür ki, duygu eğitimi yapılabilsin. Duygu, sahibi tarafından kontrol edilebiliyor mu ki, eğitim sürecinde başkaları tarafından kontrol edilebilsin. Gerçekten de duygu, insandaki en zor konulardan biri. Sahibi tarafından bile kontrol edilemeyen duyguyu, başka birinin kontrol edebilmesi çok zor. Bu sebeple de duygu eğitimi, herkesin yapabileceği bir iş değil
Duygu, doğrudan eğitilebilir zihni akışlardan biri değil. Düşüncenin eğitilmesi veya belli düşünce alışkanlıkları oluşturma işi daha kolay. Duygu eğitiminin zorluğu özel eğitim metotları geliştirmeyi gerektiriyor. Klasik eğitim metotlarıyla duygu eğitimi yapmak imkansız.
Duyguya doğrudan müdahale etmek mümkün olmadığı için, dolaylı müdahale yolları geliştirilmeli. Duyguya müdahale etmeden eğitmek gerekiyor. Öyleyse yapılacak iş, duyguya koridorlar açmak, akış mecraları oluşturmak, mecraların yönünü tayin etmek, akacağı havzalar geliştirmek, havzalarda enerji olarak kullanmak gibi metotlar lazım. DUYGU EĞİTİMİ-3-DUYGU EĞİTİMİ NEDİR? yazısına devam et
İlkellik eğitimin her alanında boy gösteriyor. İnsanlık, yirmi birinci asra girdi ama eğitim alanındaki gelişmeler hala ilkellikten kurtulamadı. Bunun en önemli sebebi, “insan” denilen varlığın hala yeterince keşfedilememiş olmasıdır. Keşfedilemeyen varlık eğitilemiyor. Keşfedilemediği için, hala neyinin eğitileceği bile bilinmiyor. Duygu eğitimi, eğitimin temeli olmasına rağmen, milyonlarca ciltlik eğitim literatüründe “duygu eğitimi” başlığı bomboş görünüyor.
Reaksiyoner yaklaşımlar eğitim metotlarını geliştirmekte işe yaramıyor. Bir metodu deniyorlar, işe yaramadığında onun tersini denemeye başlıyorlar. Deneme-yanılma yolunu kullanmak gibi bir ilkelliğe mi kızarsınız, insan tabiatını doğru keşfedememekten kaynaklanan cahilliğe mi kızarsınız? Tüm reaksiyoner savrulmalar, her nedense bir türlü dönüp dolaşıp “duygu eğitimine” gelmiyor. Bu kadar deneme-yanılma tecrübesinden sonra bile konunun duygu eğitimine gelmemesi, mesele hakkındaki derin cahilliği göstermiyor mu? DUYGU EĞİTİMİ-2-GİRİŞ-2- yazısına devam et
Hususi ilgi ister duygu… Eğitimi özel metot gerektirir, yoğun dikkat ve yüksek duyarlılık şarttır. Hoyratça yapılacak bir iş değil, kendi haline bırakıldığında ise asla insana yakışan bir “duygululuk hali” meydana gelmez. Kaotik bir duygu hali sarar insanın içini, insan şeklinde yaratılmış varlıkları insanlıktan çıkarır. İnsanın tabiat toplamı, insani olmayan birçok özellik taşır. İnsanda bulunan duygular, insanda bulunduğu için “insani özellikler” taşımak zorunda değildir. İnsanda, hayvani duygular da mevcuttur. Bu husustaki en açıklayıcı bilgi ve fikir, Haki Demir’in sitemizde (www.fikirteknesi.com) yayınlanan “İnsan tabiat haritası” başlıklı yazı dizisidir.
Aslında yanıldığımız nokta, insan suretinde yaratılmış olmayı, insan olmak için kafi görmemizdir. Oysa insan, diğer canlılardan çok farklı olarak, müthiş bir tabiat zenginliğine sahiptir. Bir hayvan cinsine baktığımızda, onun sureti (şekli) aynı zamanda onun tabiatını da gösterir. Çünkü hayvanların tabiatı, kendileriyle sınırlıdır ve değişmez.
Kabul edemediğimiz nokta, insan şeklindeki varlıkların, insani özelliklerin dışında da özellikler taşıdığıdır. İnsanlar da hayvanlar gibi sınırlı bir tabiata sahip olsalardı, problem olmayacaktı. Ne kadar kabul edemesek de, insan denilen varlık, hayvanların tabiatını da içinde taşıyan, onların özelliklerine de sahip olan, bu sebeple hayvan gibi yaşamayı da, insan gibi yaşamayı da becerebilen bir varlıktır. Bundan dolayıdır ki eğitim ihtiyacımız var. DUYGU EĞİTİMİ-1-GİRİŞ-1- yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-5-İSTİDAT DEHALARI
Üç çeşit deha var, zeka dehası, istidat dehası, akıl dehası… Bunlardan sadece “zeka dehaları” bilinir. Daha doğrusu deha olarak tarif edilenler, “zeka dehası” olanlardır. İstidat dehaları ve akıl dehaları bilinmez. Zeka dehası ve istidat dehası doğuştandır, akıl dehası ile çalışarak elde edilebilir. Doğuştan olan dehalar için yapılabilecek bir şey yok fakat çalışarak elde edilebilecek deha olan akıl dehası için programlar oluşturulabilir. Fakat akıl dehası bilinmediği için, bu istikamette hiçbir çalışma yapılmıyor, büyük kayıp…
Zeka dehası, her konuyu yüksek seviyede anlayabilir. İstidat dehası ise her konuyu değil, istidadı olan konuları yüksek seviyede anlayabilir. İnsan, istidadı olduğu alanlarda, yüksek zeka gibi anlama ve yapabilme yeteneğine sahiptir. Zeka ile istidadın karıştırıldığı noktalardan biri de budur. Bir alanda yüksek zekalar gibi derin kavrayışı olan insanlara, o konuda zeki dendiği görülüyor. Hani şu “çoklu zeka teorisi”nde olduğu gibi. Yani matematik zeka, müzik zekası filan. Oysa bu durum yanlış, yüksek zeka her konuyu derinliğine anlar, keskin istidat ise sade belli bir alanda yüksek kavrayışa sahiptir. AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-5-İSTİDAT DEHALARI yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-4-İSTİDATLAR KİŞİLİK TİPLERİ OLUŞTURUR
İstidatlar, insanı kolay anladığı ve yapabildiği alanlar olduğu için, hayat o alanlara doğru akar. İstidat alanları, insanın kolay anladığı, kolay yapabildiği alanlar olduğu için, insanın kendini daha rahat hissettiği, daha fazla zevk aldığı, daha fazla başarılı olduğu, daha fazla itibar gördüğü alanlardır. İnsan, anladığı ve yapabildiği alanı bırakıp, anlamakta ve yapabilmekte zorlandığı alanlara yönelmez. İnsan, başarılı olduğu alandan çıkıp, başarısız ve itibarsız olduğu alanla ilgilenmez. İnsan, kolay yaptığı işleri bırakıp, yapmakta zorlandığı işe teşebbüs etmez.
İnsan zihni, kolay anladığı ve kolay yapabildiği alanlara doğru akacağı için, o alanlarda güçlü ve büyük mecralar oluşturur. Çocuklarda zihni gelişmeye müdahale edilmez ve tüm hayat alanlarıyla ilgilenecek bir zihni evren inşa edilmezse, istidat alanlarının cazibesiyle zihin bu alanlara akar ve oralarda yoğunlaşır. Zaman geçtikçe de akıl o alanlarda oluşmaya ve gelişmeye başlar. AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-4-İSTİDATLAR KİŞİLİK TİPLERİ OLUŞTURUR yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-3-YAPABİLME İSTİDATLARI
Yapabilme istidatları, anlama istidatlarından farklıdır. Yapabilme istidatları aklın oluşumunda ve gelişmesinde fazla etkili değildir. Akıl, zeka, duygu, bilgi, hafıza gibi unsur ve melekeler ile oluşur ve gelişir. Yapabilme istidatları, aklı değil hayatı etkiler. Aklı etkilemesi, hayatı etkilemesi yoluyladır, yani dolaylıdır.
Yapabilme istidatları, hayatın bir alanındaki pratikleri rahat, kolay ve başarılı şekilde yapabilme yeteneğidir. Anlaması gerekmez, öğrenmesi kafidir, hatta bazı durumlarda öğrenmeden bile yapabilme başarısını gösterir. Bu durum biraz garip gibi geliyor ama doğru. Mesela bazı kişiler, insanlarla ilişki kurabilmek için, muhatap olacağı insanla ilgili hiçbir bilgi sahibi olmak zorunda değildir. O kadar sempatik bir kişiliği vardır ki, hiç tanımadığı bir insana “merhaba” demesi ilişki kurması için kafi gelebilmektedir. Ne yaptığını anlamadan, nasıl yapacağını anlaması gerekmeden, yabancı insanlarla bir dakika içinde samimi olabilen insanlar var. Bunlar, “yapabilme istidadı” sahibi kişilerdir.
Bir işi hiçbir eğitim almadan yapabilen insanlar var. Herkes bu tür insanlarla karşılaşmıştır hayatında. Mesela dağda bir çoban çok güzel resimler yapıyor, elektronik eğitim almayan bir insan televizyon ve benzeri cihazları tamir ediyor. Bu ve benzeri birçok çeşidi hayatta görülebilir. Dağdaki çobanın güzel resimler yapmasını mümkün kılan özellik, iyi bir eğitim değil, yapabilme istidadıdır. AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-3-YAPABİLME İSTİDATLARI yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-2-ANLAMA İSTİDATLARI
Anlama istidatları öncelikle zihni faaliyetler için önemlidir. Zihni faaliyetler için önemli olması, aklın inşa edilmesinde de çok önemli olduğunu gösterir. “Yapabilme” istidatları ise zihni faaliyetten ziyade, hayatın pratikleri için önemlidir. Hayatın pratikleri için önemli olması, aklın inşasında daha az fakat aklın kullanılmasında daha çok önemli olduğunu gösterir.
Anlama istidatları sayı olarak fazla ve güçlü olan insanlar, hayatın pratiğinden uzaklaşırlar. Yapabilme istidatları sayı olarak fazla olur da anlama istidatları olmaz veya az olursa düşünce dünyası gelişmez fakat hayatın pratiği güçlü olur. Bu tür insanların misaline hayatta çok rastlanır. Bazı insanlar düşüncede gelişmişlerdir fakat hayatta hiçbir şey yapamazlar, bazı insanlar ise düşünmeyi pek bilmezler ama hayatın pratiğinde çok hızlı ve başarılıdırlar.
Anlama istidatları bilgiyle yoğun bir ilişki kurarlar. Anlama istidatlarının sayısı ne kadar fazla ve ne kadar güçlüyse akıl o kadar gelişir. Aklı inşa eden temel malzeme “bilgi” olduğu için anlama istidatları aklı daha fazla geliştirir. Anlama istidatları yüksek olan insanlar, yapabilme istidatları zayıf olduğunda bile gelişmiş bir akla sahip olurlar. Hayatın pratiğinde başarılı olamasalar bile bu insanların akıllarına güvenmek ve danışmak faydalıdır. Hayatın pratiğinde başarılı olamamaları, doğru ve gelişmiş düşüncelere sahip olamadıklarını göstermez. Bir konuyu iyi düşünebilmek başkadır, iyi yapabilmek başkadır. AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-2-ANLAMA İSTİDATLARI yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-1-İSTİDAT NEDİR
İstidat, özel yetenektir. Doğuştan varolan, sonradan çalışarak elde edilemeyen, yetenek… Her hangi bir alanda, anlayabilme ve yapabilme yeteneği… Öğrenmeden, çalışıp kazanmadan bir konudaki yapabilme eğilimi…
Eğer insanda istidatlar olmasaydı, dışardan elde edilen bilgilerle bir konuyu anlamak mümkün olmazdı. Anlamak mümkün olmadığında yapmak hiç mümkün olmazdı. İstidat, aslında öğrenme faaliyeti başlamadan önce sahip olduğumuz bilgilerdir. Öğrenmeye başlamadan sahip olduğumuz bilgilerin herhangi bir alandaki yoğunlaşmasıyla istidatlar oluşur. Bu nokta önemli, çünkü doğuştan sahip olduğumuz bilgi çoktur, eğer bu bilgiler belirli alanlarda yoğunlaşmamışsa, çok az işe yaramaktadır. İstidadın meydana gelmesi de zaten bu şekildedir. Doğumdan önce sahip olduğumuz (yani ruhumuzda varolan) bilgi toplamındaki bazı bilgiler, bazı konularda (alanlarda) birikmekte, yoğunlaşmaktadır. Bir konuda yoğunlaşan bilgiler, o konuda “anlama” ve “yapma” işini kolaylaştırmaktadır.
Bir insan iki konuyla ilgilense, birini kolaylıkla anlasa, diğerini anlamakta zorlansa, biliriz ki kolay anladığı konuda istidadı vardır. Herkes hayatında bu tür olayları yaşamıştır, yaşamaya devam etmektedir. Bu sebeple insanların istidatlarını keşfetmek, hem kendileri için hem de dışarıdan birileri için (mesela öğretmenler için) kolaydır. Fakat bazı istidatlar vardır ki, hem insanın kendisi için hem de dışarıdan birisi için keşfetmesi zordur. AKIL İNŞASINDA İSTİDATLAR-1-İSTİDAT NEDİR? yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA BENLİK-5-BENLİK İNŞASI
Çocuklarda benlik inşası başlı başına bir konudur. Bir yazıda anlatılacak kadar kısa bir konu da değildir. Bu sebeple çocuklarda benlik inşası konusunda ayrı bir kitap çalışmamız bulunmaktadır. Burada kısaca özetlemekle yetinelim.
Benlik ortaya çıkmaya başlamadan önce ahlak eğitimi yapılmalıdır. Ahlak eğitimi ile insanın zihni evreni, doğru, güzel ve iyi ölçülerine sahip olur. Zihni evren benlik ve akıldan önce bu ölçülere sahip olmaya başlarsa, benlik zihni evrene doğmaya başladığında kendini bu ölçülerin içinde bulur. Benlik ilk gözünü açtığında iyi, doğru, güzel ölçülerini görürse, kendini o evren içinde geliştirir.
Benliğin zihni evrene doğmaya başlamasına paralel olarak akıl inşasına başlanmalıdır. Benlik, bağımsız şekilde gelişmeye başlarsa, ahlak ve aklın oluşması gecikir ve sağlıksız olur. Benliğin doğumuna paralel olarak inşa edilmeye başlanan akıl, hem güçlü olur, hem gelişmesini sürekli devam ettirebilir, hem de benlikten bağımsızlaşma gücünü kendinde bulabilir. AKIL İNŞASINDA BENLİK-5-BENLİK İNŞASI yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA BENLİK-4-MÜLKİYET EDİNME DÖNEMİ
Benliğin doğumundan sonraki ikinci hamlesi, “mülkiyet edinmedir”. Hayır deme dönemi bittikten sonra, yavaş yavaş sahiplenme dönemi başlar ve bu dönem ölünceye kadar devam eder.
Sahiplenme, benliğin beslenmesidir. Benlik, sahiplenme yoluyla dış dünyaya karşı zafer kazanma çabasına girer. Dış dünyadaki varlıkların ne kadarına sahiplenebilirse o kadar beslenir ve daha fazla sahiplenme ister. Sahiplenemediği her şey kendine baskı yapar. Bu baskıdan kurtulmanın yolunu sahiplenmekte bulur.
Benliğin sahiplenme özelliği çok ilginçtir. Hayatın önemli bir kısmı benliğin bu özelliğiyle yaşanır. Bu özellik dengelenmezse, hayatı boyunca baskın hale gelir ve insanı perişan eder.
Benlik, ilk beliriş anında çıplaktır. Hiçbir şeye sahip değildir ve yalnız başınadır. Yalnız başına olmak aynı zamanda zayıf olmaktır. Hayattaki hiçbir şeye sahip olmamak, hayata girmemek, dahil olmamak, müdahale etmemektir. Bunu fark eden benlik, hayata karşı savaşa girişir. Sahiplenmek, mülk edinmek bir anlamda taraftar toplamaktır. Çünkü sahip olduğunun gücüne de malik olabilmektedir. Böylece düşmanını azaltmakta, gücünü artırmaktadır. AKIL İNŞASINDA BENLİK-4-MÜLKİYET EDİNME DÖNEMİ yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA BENLİK-3-BENLİĞİN İLK GÖSTERGESİ
Benliğin ilk ortaya çıkışı, “hayır” deme dönemidir. Hayır deme döneminden önce benlik belirlemeye başlar ama dışarıdan ilk görünüşü “hayır” deme dönemidir.
Benlik, belirmeye başladıktan sonra zihni evrene puslu gözlerle bakmaya başlar. Dış dünyadan zihni evrene intikal etmiş olan etki ve bilgileri yabancı olarak görür. Çünkü kendisi ortaya çıkana kadar zihni evrene gelen etki ve bilgiler, kendisinin üretimi olmadığı için yabancıdır. Kendisi daha hiçbir şey üretmemiş, hiçbir şeyi sahiplenmemiş haldedir. Daha ilk gözünü açma ve zihni evreni ilk seyretme aşamasıdır.
Benlik, kendini toplumdan farklılaştırmak veya kendinin toplumdan farklı olduğunu göstermek için, yüksek sesle “hayır” demeye başlar. Öyle ki her olayda “hayır” der. Çocuklarda “hayır” deme dönemini hatırlayanlar bu durumu bilirler. İşte o yaşlarda çocuğun zihni evreninde benlik ortaya çıkmış ve kendisi ile diğerleri arasındaki farkı “bağırarak”, “isyan ederek”, “hayır diyerek” ortaya koymaya başlamıştır. AKIL İNŞASINDA BENLİK-3-BENLİĞİN İLK GÖSTERGESİ yazısına devam et
AKIL İNŞASINDA BENLİK-2-BENLİĞİN ORTAYA ÇIKIŞI
Benlik, insanın, kendisi ile başkaları arasındaki sınırı belirleyen bir merkezdir. Kendisi ile diğerlerini ayıran merkez… Benlik ortaya çıkmazsa, insan “kendi” olamaz, kendi haline gelemez, kendini diğer insanlardan ayıramaz. Benliğin ortaya çıkmasıyla beraber insanın zihni evreni de şekillenmeye, kendinde merkezleşmeye başlar.
Benlik, akıldan önce ortaya çıkar. Zaten aklın oluşması için benliğin ortaya çıkması, zihni evrenin merkezi haline gelmesi gerekir. Benliğin önce ortaya çıkması, aklı da benlik ekseninde meydana getirir. Benlik, zihni evrendeki ilk merkezleşmedir. Zihni evren bir merkeze kavuşamazsa, dış dünya ile kendi arasında bir sınır oluşturamaz. Zihni dünya ile dış dünya arasında sınır oluşmazsa, fert ortaya çıkmaz. AKIL İNŞASINDA BENLİK-2-BENLİĞİN ORTAYA ÇIKIŞI yazısına devam et